SALA 1
YAKOJ UWA KIQ'IIJ RI TIKAWEEX XEK'ULUMAN K'AX
DIGNIFICACIÓN DE LAS VÍCTIMAS
SALA 2
UK'AB' K'UTUNIK UB'EYAAL YAKOJ UWA KIQ'IIJ RI TIKAWEEX XEKAMISAXIK
Waraa kilitaj wi ronojel ri chaak ketajin ri tikaweex che u'anik ri xek’asi’ kanoq, pacha’ kamesk'utax ta kanoq ri katzkichaaq’ xekamisaxik yey ri katzkichaaq’ xeriqitaj ta chik.
Chwa wa k’exwaach kilitaj wi ri raq’unik ki’anon ri tikaweex xek’asi’ kanoq, xkiraq’uj pa taq emuqum wi ri xekamisaxik, xoq jela xriqitaj wi ri kib’aqiil ri tikaweex yey jela’ kemuq pa keb’uxlan wi konojel ri anima’.
Chupaa ri tinamit Rab’inaleeb’ lik e k’o xekamisaxik, e ma chupaa ri junaab’ ro k'a che ri xekamisax k’iyaal tikaweex xoq xeriqitaj ta chik; sach kiwach chi tikaweex.
K’o jun wuuj pa kub’ij wi, ke e ri 20% chi tikaweex Xek’uluman k’ax, e k’o tikaweex xeyutik, xekamisaxik yay xb’an k’ax che kolowaal rumal kitaqo’nik ri winaq xekitaq ri achijaab’ b’alam kiq’uuq’ che u’anik ri kamik, konojel ri tikaweex xekamik e qatzqachaaq’ mayab’, xpalijix tziij puwi’ ri ki oq oxiik uwari’ che wo’or kab’ixik ke chupaa ri tinamit Paxil lik xkaaj sach qawach.
PROCESOS DE DIGNIFICACIÓN
En esta sala encontramos un recorrido que indica paso a paso los esfuerzos que realizan las y los sobrevivientes para lograr la dignificación de sus familiares masacrados o desaparecidos.
Encontramos en fotomurales, el proceso de dignificación que inicia con la denuncia de cementerios clandestinos. Llegamos a la identificación de osamentas de nuestros difuntos y luego al entierro digno en cementerios legales.
Rabinal fue el escenario de múltiples masacres terribles entre los años 1980 a 1984, dando como resultado la muerte y desaparición de más de 5,000 hermanas y hermanos.
Según las estadísticas el 20% de la población de Rabinal fue víctima directa, de planes de exterminio ejecutado con su amplio rango de acciones e incluye no solo la privación de la vida, bajo la responsabilidad de gobiernos militares, la mayoría de las víctimas miembros del pueblo Maya Achi queda desprotegido, perdiendo sus derechos fundamentales, con lo que se puede afirmar que se cometió un verdadero Genocidio.